Dlaczego wymagania są tak istotne? Przede wszystkim dlatego, że konkretne wytyczne ułatwiają i usprawniają współpracę, przede wszystkim z projektantami –– zauważył Roland Kośka (Gaz-System S.A.) podczas obrad odbywających się w ramach Konferencji „INŻYNIERIA Bezwykopowa” 2018.

Jak podkreślił Kośka, dla ich spółki dobra współpraca w zakresie projektowania jest istotna m.in. z uwagi na spore koszty, z którymi wiąże się bezwykopowa budowa gazociągów wysokiego ciśnienia. W ten sposób instalowane jest do 10% trasy każdego z gazociągów budowanych przez Gaz-System, a 1 km rurociągu ułożony z wykorzystaniem technologii bezwykopowej kosztuje o wiele więcej niż w przypadku 1 km położonego w wykopie otwartym. Technologie bezwykopowe obecnie stanowią do nawet 30% kosztorysu całości projektu.

Przez dwa lata zrealizowano przełomowe przekroczenia bezwykopowe w warunkach polskich. W tej chwili realizujemy gazociągi w standardach DN1000, następne – DN1200 – powinny być gotowe w 2020 r. – mówił Roland Kośka, dodając, że na okres od 2017 do 2020 r. zaplanowano w sumie 650 przekroczeń bezwykopowych.

Metody stosowane do budowy gazociągów wysokiego ciśnienia

W projektach spółki Gaz-System mamy do czynienia z trzema prostymi technologiami (dla DN100 do 150 m): przecisk z wykorzystaniem rury stalowej do 40 m, przewiert poziomy sterowany do 70 m oraz mikrotunelowanie do 150 m. Te przejścia są na tyle krótkie, że są przekroczeniami pojedynczymi.

Podobne projekty realizowane są od dawna, jednak, jak nadmienił przedstawiciel Gaz-Systemu: od kiedy te technologie nazwaliśmy, współpraca z projektantem jest prostsza.

Powyżej 150 m stosuje się również mikrotunelowanie (do 350 m), Direct Pipe (do 1000 m) oraz HDD (do 2000 m).

Czego można – i należy – wymagać od projektantów?

Od wykonawców dokumentacji projektowej wymagamy, by określili technologię, którą należy wykorzystać do realizacji projektu oraz by zadbali o wykonanie analizy wykonalności – powiedział Kośka. Wymagaliśmy, by w projekcie znalazły się dane, które ułatwią nam ofertowanie i realizację, nadzór i zarządzanie. Z doświadczeń wynika, że wymagamy przede wszystkim zestawienia przejść bezwykopowymch z wskazaniem kilometrażu, długości przekroczenia technologii przekroczenia, skrzyżowań, rysunku przedstawiającego profil skrzyżowania, wskazania rur osłonowych i ich materiału. To ułatwia identyfikowanie tych miejsc, a zarazem ma wpływ na cenę.

Ponadto do zadań projektanta należy określenie profilu przejścia poza rzędnymi, parametrów komór, długości rur osłonnych, poziomów wód gruntowych, współrzędnych, warunków geologicznych.

Ważne jest też uzasadnienie zastosowania technologii z uwzględnieniem długości, średnicy, geologii oraz możliwości wybranej technologii. Przykład? Budowa gazociągu w bliskim sąsiedztwie innych gazociągów wymaga monitorowania terenu, sprawdzenia, czy drgania nie będą przenosiły się na sąsiedni obiekt.

Wymagamy też, by krótkie przejścia (do 40 m) były projektowane w technologii przecisku. Zastosowanie innych technik wymaga uzasadnienia. Do 70 m – ma to być przewiert poziomy sterowany. Powyżej 100 m – konieczna jest analiza wykonalności przejścia, uzasadnenie wyboru technologii, w tym w szczególności, gdy chodzi o HDD, mikrotuneowanie czy Direct Pipe – wyjaśniał Kośka.

Podstawową zasadą jest wymaganie uzasadnienia zastosowania technologii bezwykopowych z powodu tego, że wykopy są tańsze. Należy zatem przekonać zarządcę, dlaczego ma wydać więcej.

Wymagania w zakresie nadzoru nad realizacją (nadzór ogólny, inwestorski)

• opiniowanie wykonawcy robót przewiertowych;
• opracowanie planu wykonalności, który przygotowuje wykonawca prac przewiertowych – w tym dokumencie wykonawca może zasugerować zmiany, zgłosić potencjalne ryzyka, odnieść się do warunków geologicznych, przekazać informacje o narzędziach, sprzęcie, parametrach prac itd.;
• opiniowanie instrukcji technologicznych – mają charakter przewiertowy i podmiotowy, dotyczą głównie małych przekroczeń, do 100 m;
• opiniowanie podejścia realizacyjnego;
• opiniowanie i rekomendowanie – w tym przypadku wykonawcy przedstawiają wiele swoich pomysłów. My mamy dwa podejścia. Pierwsze – technologia zamienna, drugie – równoważna – zaznaczył Roland Kośka;
• weryfikacja podziału prac pomiędzy wykonawcę robót budowlanych i wykonawcę robót przewiertowych;
• nadzór bieżący zgodności prac z planem wykonalności;
• analiza raportów – dzienne: raport wiertacza, płuczkowy, dzienny kierownika wiertni), raport wiercenia kierunkowego;
• raporty tygodniowe inspektora nadzoru;
• weryfikacja stanu przewiertu po każdym etapie;
• protokoły dopuszczenia wykonawcy nadzoru inwestorskiego zgodnie z planem zapewnienia jakości i planem kontroli i badań.

W ramach prowadzonych obecnie przez Gaz-System projektów duże firmy chętnie zlecają całe odcinki do wykonania z wykorzystaniem metod bezwykopowych. Niestety, wykonawcy niechętnie sięgają po np. technologie spawalnicze, co stanowi problem podczas ofertowania.

Wykonawca robót bezwykopowych może wykorzystać dwa momenty w trakcie realizacji projektu, by coś wymóc: dopuszczenie do robot wiertniczych i prac instalacyjnych. W innych przypadkach blokuje go nadzór.

Jakie kompetencje powinien posiadać wykonawca nadzoru inwestorskiego?

• do oceny i analizy jakościowej robót wiertniczych;
• do oceny planu wykonalności i harmonogramu robót wiertniczych;
• do oceny działań wykonawcy robót przewiertowych w zakresie serwisu płuczkowego, serwisu kierunkowego;
• w zakresie sprawdzenia wymagań i zatwierdzenia wykonawcy;
• do ocen stabilności ściany otworu.

Należy pamiętać, że w procesie realizacji inwestycji pojawić się może wiele problemów lub braków – dlatego należy wszystko bardzo uważnie monitorować. 

Przeczytaj także: Międzynarodowa Konferencja, Wystawa i Pokazy Technologii „INŻYNIERIA Bezwykopowa” 2018 – relacja